TInformacje na tej stronie są przeznaczone dla profesjonalistów posiadających wiedzę medyczną. Potwierdzam, że jestem uprawniony do zapoznania się z materiałami o charakterze naukowym zgodnie z przepisami prawa obowiązującymi w RP
Unfortunately, as you are not a health care professional we cannot provide you this information.
Flora żołądkowa człowieka składa się z miliardów różnych bakterii. Za jedną z najważniejszych uznaje się Helicobacter pylori. Jej obecność może być dla jednych osób uciążliwa, zaś inne mogą w ogóle jej nie odczuwać. Zakażenie H. pylori jest w całej populacji bardzo powszechne. Przyjmuje się, że może dotyczyć blisko 70-80% osób dorosłych. Największy odsetek zakażeń obserwuje się w krajach rozwijających się. W Polsce nosicielami bakterii może być około 80% dorosłych i 30% osób poniżej 18. roku życia. Do infekcji drobnoustrojem najczęściej dochodzi już we wczesnym dzieciństwie. U części zakażonych bakteria wywołuje bardzo poważne skutki zdrowotne. Na szczęście po zastosowaniu odpowiedniej terapii możliwe jest całkowite wyleczenie. W jaki sposób diagnozuje się obecność H. pylori w organizmie? Prezentujemy najważniejsze metody inwazyjne i nieinwazyjne.
Helicobacter pylori jest gram-ujemną bakterią o charakterystycznym, helikalnym (spiralnym) kształcie bytującą w obrębie przewodu pokarmowego. Jest bardzo ruchliwa, a w poruszaniu się w warstwie śluzu pomaga jej kilka (zwykle sześć) pojedynczych witek. Po wniknięciu do organizmu może (choć nie musi) wywoływać objawy ze strony górnego odcinka przewodu trawiennego, między innymi biegunki, bóle brzucha i ogólne złe samopoczucie. Bakterię wykryto stosunkowo późno, bo dopiero w 1982 roku. Dokonali tego dwaj australijscy patolodzy z uniwersytetu w Perth, w 2005 uhonorowali za to odkrycie Nagrodą Nobla w dziedzinie medycyny. Obecność w organizmie H. pylori zwiększa ryzyko rozwinięcia się zapalenia żołądka oraz wystąpienia choroby wrzodowej dwunastnicy, choć należy pamiętać, że nie u każdego nosiciela się one pojawią. Badania pokazują, że wymienione schorzenia rozwijają się jedynie u co dziesiątego zainfekowanego. Sama obecność Helicobacter pylori nie może być więc uznawana za bezpośrednią przyczynę wrzodów żołądka i dwunastnicy.
Pałeczki Helicobacter pylori najczęściej kolonizują błonę śluzową przedodźwiernikowej części żołądka oraz powierzchnię błony śluzowej dwunastnicy. Wykazano, że bakteria może jednak atakować również inne tkanki, między innymi oczy lub wątrobę. W środowisku zewnętrznym patogen ma nikłe szanse na przetrwanie, za to w kwaśnym środowisku przewodu trawiennego radzi sobie doskonale. Choć dotychczas przyjmowano, że kwas żołądkowy jest wybitnie nieprzyjazny mikroorganizmom żywym, wykazano, że w przypadku H. pylori jest inaczej, a niskie pH jest wręcz niezbędne do rozwoju tej bakterii. Transmisja Helicobacter pylori na kolejne osoby odbywa się drogą oralno-oralną lub oralno-fekalną, udokumentowane są również przypadki migracji na linii gastro-oralnej i oralno-analnej. W przypadku dzieci do zakażenia dochodzi najczęściej w obrębie najbliższej rodziny (zwykle na drodze matka-dziecko). Większość infekcji następuje przed osiągnięciem 10. roku życia. U dorosłych przekazanie drobnoustroju może odbyć się np. przez picie z tych samych butelek, używanie jednego kompletu sztućców oraz przez brak higieny podczas posiłku (np. jedzenie brudnymi rękami). Wbrew powszechnej opinii, pałeczkami H. pylori nie można zarazić się przez pocałunek – kontakt z małą ilością śliny nie powoduje transmisji patogenu. Początkowo obecność bakterii może nie dawać żadnych objawów. Symptomy typowe dla zapalenia żołądka występują jedynie sporadycznie. Zalicza się do nich przede wszystkim bóle górnej części brzucha, nudności, wymioty, odbijanie, zgaga, biegunki i brak apetytu. Choć infekcja H. pylori może utrzymywać się przez całe życie, wielu nosicieli nie odczuwa żadnych dolegliwości. U niektórych osób może także dojść do samoistnego ustąpienia zakażenia.
Testy na obecność Helicobacter pylori u osób dorosłych najczęściej wykonuje się w przypadku podejrzenia aktywnej choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Ponieważ objawy występujące w przebiegu zakażenia mogą towarzyszyć też wielu innym chorobom, lekarze zazwyczaj zalecają wykonanie gastroskopii. W trakcie zabiegu pobierane są niewielkie wycinki poszczególnych partii przewodu pokarmowego (m.in. błony śluzowej żołądka i dwunastnicy, czasami także przełyku). Lekarz wykonujący gastroskopię otrzymuje pełen obraz wewnętrznej ściany żołądka, dzięki czemu jest w stanie wykryć nawet niewielkie obszary ewentualnych zmian chorobowych. Istnieją także nieinwazyjne metody wykrywania zakażeń Helicobacter pylori. Jedną z nich jest badanie z kału.
Obecność bakterii Helicobacter pylori można wykryć m.in. na podstawie badania z kału. Jego skuteczność jest porównywalna z testem oddechowym. Takie badanie nie wymaga szczególnego przygotowania. Pobrany materiał wielkości orzecha laskowego należy umieścić w czystym, suchym pojemniku i dostarczyć do laboratorium. Na aktywne zakażenie drobnoustrojem wskazuje obecność w kale antygenów H. pylori. Jeśli w badaniu nie wykryto antygenów, oznacza to, że udało się skutecznie zwalczyć szkodliwe mikroby. Testy z kału są zalecane szczególnie w przypadku pacjentów z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy, osób długotrwale przyjmujących niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz wykazujących objawy stanów zapalnych przewodu pokarmowego. To szybkie i skuteczne badanie przesiewowe, które można wykonać u osób w każdym wieku. Na wyniki nie trzeba długo czekać. Zazwyczaj są do odbioru w ciągu jednego do maksymalnie kilku dni roboczych.
