Jakie są przyczyny kolki u niemowląt?

Kolka niemowlęca to bardzo częsta dolegliwość. Zaczyna się około 2. tygodnia życia (u maluszków urodzonych przedwcześnie może pojawić się nieco później). Statystyki pokazują, że takie dolegliwości dotykają aż 25% niemowlaków. Kolki w okresie niemowlęcym to źródło ogromnego stresu dla rodziców. Świeżo upieczeni mama i tata snują najgorsze scenariusze, podczas gdy kolki to zazwyczaj dolegliwość przejściowa, ustępująca samoistnie około 4-6 miesiąca życia. Jakie są jej przyczyny? Co możemy zrobić, kiedy niemowlę ma kolkę? Odpowiedzi na te i inne ważne pytania zawarliśmy w poniższym artykule.

Co to jest kolka niemowlęca?

Kolka niemowlęca jest bolesnym skurczem jelit pojawiającym się u dzieci w pierwszych miesiącach życia. Kolki występują zarówno u niemowlaków karmionych piersią, jak u maluchów pijących mleko modyfikowane.

Jak rozpoznać kolkę niemowlęcą?

Najczęściej stosowanym kryterium diagnozowania kolki niemowlęcej jest stworzona w roku 1954 „reguła trzech”. O kolce można mówić wtedy, gdy zdrowe dziecko płacze przez minimum 3 godziny na dobę, co najmniej 3 razy w tygodniu przez okres minimum 3 tygodni. Epizody kolki pojawiają się zwykle w godzinach popołudniowych lub wczesnym wieczorem, choć nie jest to regułą – czasami objawy mogą wystąpić również rano czy w nocy. Kolka zaczyna się zazwyczaj po karmieniu. Jej najbardziej charakterystycznym objawem jest nagły, rozpaczliwy płacz, który może trwać nawet do kilku godzin. Niemowlak z atakiem kolki jest niespokojny, wygina się i pręży całe ciałko. Jego brzuszek jest wzdęty, a buzia zaczerwieniona. Maleństwo podkurcza nóżki i mocno zaciska piąstki. Pamiętajmy, że nie każdy ból brzucha u dziecka musi oznaczać kolkę. W rzadkich przypadkach takie symptomy mogą maskować alergię pokarmową, nietolerancję laktozy czy refluks żołądkowo-przełykowy.

Skąd się biorą kolki u niemowląt?

Choć w związku z kolkami u niemowląt przeprowadzono już wiele badań, lekarzom nie udało się ustalić jednoznacznej przyczyny jej występowania. Warto dowiedzieć się jednak czegoś więcej na temat czynników wywołujących kolki nie tylko dlatego, by pomóc dziecku przetrwać trudne chwile, lecz także po to, by upewnić się, że choć dolegliwości są bardzo uciążliwe, tak naprawdę nie są groźne dla zdrowia. Kolka niemowlęca nie jest chorobą, a jedynie zaburzeniem czynnościowym, które z całą pewnością za jakiś czas ustąpi.

Kolka u niemowlaka – przyczyny

Przyjmuje się, że najbardziej prawdopodobną przyczyną kolek niemowlęcych jest niedojrzałość przewodu pokarmowego. Choć w momencie narodzin układ trawienny człowieka jest dużej mierze ukształtowany pod względem anatomicznym, musi minąć pewien czas by w pełni udoskonaliły się wszystkie jego funkcje. Taki proces jest długotrwały i może wymagać od kilku miesięcy nawet do kilku lat. Czynnikami wpływającymi na szybkość rozwoju funkcjonalnego przewodu pokarmowego są między innymi sposób karmienia i stosowane leki. Inną przyczyną kolek u niemowląt jest niewłaściwa technika karmienia. Gdy dziecko przystawione do piersi lub karmione butelką wraz z mlekiem połyka duże ilości powietrza, w jego jelitach gromadzą się pęcherzyki powodujące wzdęcia i wytwarzanie gazów. Często wystarczy zmienić smoczek na tzw. antykolkowy, by dolegliwości złagodniały lub zmniejszyła się częstotliwość ich występowania. Kolejną przyczyną bolesnych skurczów jelit u niemowlaków są zaburzenia flory jelitowej. Mikroflora bakteryjna zaczyna się kształtować wraz z przyjściem małego człowieka na świat. Noworodek ma od pierwszych dni życia styczność z wieloma bakteriami. Intensywna kolonizacja rozpoczyna się jednak w momencie rozpoczęcia karmienia mlekiem matki. Podczas karmienia naturalnego dziecko styka się z florą bakteryjną matki, otrzymując od niej przede wszystkim szczepy probiotyczne Lactobacillus i Bifodobacterium. Główną rolą probiotyków jest wspieranie czynności układu odpornościowego. Bakterie jelitowe są niezbędne również do prawidłowego przebiegu procesów trawienia i wchłaniania substancji odżywczych. Niedobór bakterii probiotycznych w istotny sposób zaburza funkcjonowanie organizmu niemowlaka. Brak równowagi mikroflory jelitowej może doprowadzić do wystąpienia objawów ze strony układu trawiennego, przede wszystkim kolek, zaparć i wzdęć. Inną przyczyną występowania kolek u noworodków i małych dzieci jest zbyt obfite karmienie. Przeciążony układ trawienny nie jest w stanie właściwie pełnić swoich funkcji, co skutkuje pojawianiem się rozstrojów żołądka i bólów brzucha. Podczas epizodów kolki niemowlak najprawdopodobniej nie będzie chciał jeść – pamiętaj, by nie zmuszać go wtedy do posiłku. Kiedy dolegliwości miną, apetyt powróci. Pojawieniu się kolek u niemowlaków sprzyja też stres rodziców. Dzieci bardzo intensywnie chłoną wszelkie emocje opiekunów, dlatego kiedy karmiąca mama jest poddenerwowana, jej nerwy udzielają się także maleństwu.

Jak pomóc niemowlakowi z kolką?

Chociaż specjaliści nadal nie znają odpowiedzi na pytanie, co dokładnie wywołuje kolkę niemowlęcą, to istnieją pewne sprawdzone sposoby łagodzenia jej objawów. Wiele osób sądzi, że kolki nie da się powstrzymać i nie istnieje inne wyjście niż po prostu cierpliwie przeczekać ten trudny dla wszystkich czas. W rzeczywistości jest jednak inaczej: gdy pojawi się atak kolki można spróbować ulżyć maluszkowi w cierpieniu. Najlepiej wziąć go wtedy na ręce, utulić, pokołysać, zrobić mu masaż brzuszka, ogrzać brzuszek ciepłą pieluchą tetrową czy podać maleństwu specjalny preparat łagodzący symptomy skurczów jelit. W okresie kolkowym warto uzupełnić dietę maleństwa o specjalne preparaty probiotyczne zawierające cenne bakterie budujące florę jelitową. Najnowsze badania pokazują, że najskuteczniejszym sposobem niwelowania objawów ze strony układu pokarmowego u dzieci jest stosowanie probiotyków Lactobacillus Reuteri. Niektórzy zalecają też stosowanie herbatek ziołowych na bazie kopru włoskiego, rumianku czy melisy. Z ziołami trzeba jednak działać ostrożnie, ponieważ czasami mogą wywołać reakcję alergiczną. Najlepiej skonsultować się w tym temacie z lekarzem pediatrą.