Kolka niemowlęca - co to jest?

Pierwsze tygodnie po narodzinach to trudny czas zarówno dla dziecka, jak i dla jego rodziców. Pojawienie się w domu noworodka potrafi wywrócić cały świat do góry nogami. Całą rodzinę czeka teraz trudna, ale przepiękna droga uczenia się siebie nawzajem. Okres niemowlęcy to dla maleństwa czas intensywnych przemian. Jego organizm stopniowo dostosowuje się do życia w nowym środowisku, radykalnie różniącym się od znanego mu do tej pory bezpiecznego schronienia pod sercem matki. Dojrzewają poszczególne elementy układu pokarmowego, a jego funkcje się doskonalą. Na tym etapie życia każdy moment jest niezwykle istotny. Rodzice ze wszystkich sił starają się zapewnić małemu brzuszkowi odpowiednią opiekę. Większość z nich przyznaje, że najbardziej stresującymi sytuacjami są dla nich ataki kolki niemowlęcej. Ta nieprzyjemna dolegliwość potrafi być prawdziwym koszmarem zwłaszcza wtedy, gdy wysiłki opiekunów chcących ukoić płaczące wniebogłosy maleństwo na niewiele się zdają. Czym jest kolka niemowlęca i czy można z nią jakoś walczyć?

Rozwój układu pokarmowego niemowlaka

W chwili narodzin układ pokarmowy noworodka nie jest jeszcze w pełni dojrzały. Na tym etapie potrafi on spełniać jedynie podstawową funkcję niezbędną do przetrwania, czyli trawić i wchłaniać składniki odżywcze. Pełną dojrzałość osiąga on dopiero około 5-7 miesiąca życia. Choć w budowie układu trawiennego dzieci i dorosłych nie ma zasadniczych różnic, u noworodków i niemowląt występują pewne charakterystyczne odrębności. Nowonarodzone dzieci mają krótszy i szerszy przełyk oraz obniżone napięcie dolnego zwieracza. Sprawność mięśnia między przełykiem a żołądkiem zwiększa się już w 2-3 miesiącu życia. Żołądek noworodków ma po urodzeniu pojemność około 5 ml, która po ukończeniu pierwszego miesiąca życia zwiększa się do około 80-150 ml. Ponieważ niedojrzały nabłonek jelitowy jest niezwykle wrażliwy i delikatny, a naturalna mikroflora jelit dopiero się rozwija, w pierwszym roku życia u dziecka mogą wystąpić alergie i nietolerancje pokarmowe. Bardzo częstą dolegliwością są również kolki, czyli nagłe skurcze jelit, którym towarzyszy silny ból. Na etapie 4-6 miesiąca brzuszek maleństwa jest już przystosowany do pobierania innego pokarmu niż mleko mamy. Trawienie białek jest wspomagane pełną aktywnością chymotrypsyny: ważnego enzymu wydzielanego przez trzustkę.

Co to jest kolka u niemowlaka? Objawy i przyczyny.

Kolki niemowlęce to bardzo nieprzyjemne dolegliwości występujące w pierwszych miesiącach życia. Polegają na nagłym, bolesnym skurczu jelit. Choć w rzeczywistości nie są groźne, stanowią ogromne źródło stresu szczególnie dla świeżo upieczonych rodziców. Atakowi kolki mogą towarzyszyć różne objawy. Najczęściej niemowlak głośno płacze, podkurcza nóżki, zaciska piąstki i pręży całe ciałko. Jego brzuszek jest twardy i mocno wygięty. Podczas ostrego ataku maleństwo może ulewać, wymiotować i głośno oddawać gazy. Płacz kolkowy jest dość łatwy do rozpoznania, ponieważ w porównaniu do tego pojawiającego się zazwyczaj jest głośniejszy, intensywniejszy i bardzo trudny do ukojenia. Kolki najczęściej występują w porze wieczornej, po popołudniowym karmieniu. Atak może trwać od kilku minut nawet do kilku godzin. Dziecko raz po raz zanosi się rozdzierającym płaczem, który przerywają jedynie krótkie chwile spokoju. Niektórzy sądzą, że kolki pojawiają się jedynie u niemowląt karmionych piersią. W rzeczywistości ta przykra przypadłość może dotknąć również maleństwa karmione mieszankami modyfikowanymi. Przyczyny kolek u niemowląt nie zostały do końca poznane. Lekarze są jednak zgodni, że najbardziej prawdopodobnym czynnikiem sprzyjającym ich występowaniu jest niedojrzały przewód trawienny, niepotrafiący sobie jeszcze w pełni poradzić ze spożywanym pokarmem. U niektórych dzieci karmionych piersią skurcze jelit mogą pojawiać się w reakcji na białko mleka krowiego spożywanego przez matkę lub niedobór wspomnianej wcześniej chymotrypsyny (enzymu trawiennego wydzielanego przez trzustkę). Kolka niemowlęca może być wreszcie spowodowana niewłaściwą techniką karmienia, gdy dziecko wraz z pokarmem połyka duże ilości powietrza. Kolkę wywołują wówczas gromadzące się w przewodzie pokarmowym pęcherzyki gazu. Warto wiedzieć, że kolka niemowlęca może wynikać również z palenia przez matkę papierosów w czasie ciąży oraz powikłań w trakcie porodu.

Jak radzić sobie z kolką niemowlęcą?

Najważniejsza zasada, o której powinny pamiętać rodzice niemowlęcia z kolką, to nie wpadać w panikę. Emocje zestresowanych opiekunów udzielają się maleństwu, co z pewnością nie pomaga przetrwać tej trudnej dla wszystkich sytuacji. Bez względu na to, jakie przyczyny wywołały kolkę, najlepszym lekarstwem jest spokój. Oczywiście łatwiej napisać niż zrobić, jednak pamiętajmy, że kolka nie zagraża życiu dziecka i prędzej czy później minie samoistnie. Kiedy zacznie się atak należy przede wszystkim zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa. Możemy wziąć je w ramiona, delikatnie kołysać, przystawić do piersi lub przyłożyć brzuszkiem do brzucha. Pozycja pionowa i poklepywanie po pleckach ułatwi maluszkowi pozbycie się gazów. Skuteczny może być delikatny masaż brzuszka: otwartą dłonią wykonujemy powolne, okrężne ruchy zgodnie ze wskazówkami zegara. Dobrze jest rozgrzać brzuszek maleństwa ciepłym termoforem lub rozgrzaną żelazkiem pieluchą. Objawy możemy złagodzić ciepłą kąpielą. Przy ostrych atakach kolki warto ograniczyć ilość bodźców docierających do dziecka z zewnątrz: wyłączyć telewizor, zasłonić rolety w oknach, zgasić światło.

Co to jest kolka u dziecka? Zapobieganie.

Kolki niemowlęce mogą utrzymywać się nawet go szóstego miesiąca życia. Atakom możemy jednak próbować zapobiec. Najważniejszym elementem profilaktyki jest właściwa technika karmienia. Przed rozpoczęciem karmienia kładziemy niemowlaka na brzuszku by ułatwić odejście gazów. Pamiętajmy, by w tym czasie samemu być spokojnym i zrelaksowanym. Nie karmimy w biegu i tak planujemy pozostałe obowiązki, by dziecko mogło najeść się w swoim tempie. Matki karmiące piersią powinny wyeliminować z diety potrawy ciężkostrawne i warzywa wzdymające (m.in. kalafior i kapustę). Warto ograniczyć też spożywanie nabiału. Aby dziecko nie było narażone na zbyt dużą ilość bodźców zaleca się ograniczenie ilości zabawek interaktywnych. Jeśli karmimy mlekiem modyfikowanym, warto zaopatrzyć się w specjalnie wyprofilowane smoczki i butelki antykolkowe dopuszczające tylko konieczną ilość powietrza. Można także podawać mleko o obniżonej zawartości laktozy – w tym przypadku decyzję podejmuje lekarz. Po karmieniu dbamy o to, by dziecku się odbiło: nosimy je w pozycji pionowej i łagodnie poklepujemy po pleckach.