TInformacje na tej stronie są przeznaczone dla profesjonalistów posiadających wiedzę medyczną. Potwierdzam, że jestem uprawniony do zapoznania się z materiałami o charakterze naukowym zgodnie z przepisami prawa obowiązującymi w RP
Unfortunately, as you are not a health care professional we cannot provide you this information.
Kiedy przychodzi na świat dziecko zmienia się życie całej rodziny. Opieka nad noworodkiem to wyzwanie wymagające ogromnego trudu i poświęcenia. Młodzi rodzice muszą szybko odnaleźć się w nowej sytuacji i zapewnić maleństwu wszystko, czego potrzebuje w pierwszych tygodniach życia. Początki mogą być trudne, jednak z czasem nabiera się coraz większej pewności i wprawy w pielęgnowaniu pociechy. Jednym z trudniejszych sprawdzianów z rodzicielstwa jest opieka nad dzieckiem, któremu dokucza biegunka. Jej przyczyny mogą być różne. Dziś odpowiemy na najczęściej zadawane pytania o biegunkę u noworodka.
Konsystencja, kolor i zapach kupek maluszka to ważna informacja dla rodziców i lekarza pediatry. Na podstawie wyglądu stolca można ocenić stan zdrowia dziecka. Opiekunowie powinni uważnie obserwować swoją pociechę, by móc odróżnić prawidłowe wypróżnianie od rozwolnienia. Pierwszy stolec u noworodka to tak zwana smółka. Wyglądem przypomina nieco ciągnącą się gumę, jest kleista i czarnozielona. Znajdują się w niej obecne wody płodowe, śluz i złuszczony nabłonek, a charakterystyczny kolor wynika z dużej zawartości bilirubiny. Taki stolec jest wydalany przez dwa, trzy dni po narodzinach. Ponieważ wypróżnienia pojawiają się często, w pierwszych dniach życia maluszek może nieco stracić na wadze. Po rozpoczęciu karmienia mlekiem matki pojawiają się tzw. stolce przejściowe. Dziecko wypróżnia się kilka razy w ciągu dnia. Kupka jest teraz jaśniejsza (przybiera kolor od zielonobrunatnego po żółty) i ma luźniejszą konsystencję. W stolcu można dostrzec niestrawione grudki pokarmu i resztki śluzu. W tym czasie przewód pokarmowy dziecka jest zasiedlany przez pożyteczne bakterie jelitowe trafiające do niego wraz z przyjmowanym pokarmem. Około 2-3 miesiąca życia stolec przybiera barwę od żółtej do żółto-mlecznej. Należy pamiętać, że kupka niemowlęcia może się różnić u dzieci karmionych piersią i z butelki. W zależności od sposobu karmienia i stanu zdrowia maluszka ich kolor może być żółty, brązowy lub zielonkawy. Zmienna jest też konsystencja stolca: od półpłynnego do stałego. Każda kupka, której wygląd odbiega od normy, powinna zaniepokoić rodziców. Rozwolnienie zazwyczaj objawia się częstszym niż zwykle wydalaniem płynnych lub półpłynnych stolców w ciągu doby. Jeśli naszego maluszka dopadnie biegunka, powinniśmy jak najszybciej skonsultować się z pediatrą. Lekarza odwiedzamy obowiązkowo w przypadku zaostrzenia się objawów – częste wydalanie rozwodnionego stolca może doprowadzić do bardzo groźnego dla maluszka odwodnienia organizmu.
Zgodnie z wytycznymi Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, biegunką określany jest stan, w którym pojawia się zmiana konsystencji stolca na płynną lub półpłynną oraz zwiększenie liczby wypróżnień w ciągu doby. U dzieci karmionych piersią z biegunką mamy do czynienia wtedy, gdy stolce pojawiają się dużo częściej niż zazwyczaj, a kupka jest wodnista, pienista i ma ostry, nieprzyjemny zapach. Niekiedy w kale można dostrzec domieszki krwi lub śluzu. O rozwolnieniu u dzieci karmionych butelką mówimy wtedy, gdy w ciągu doby pojawia się kilka bądź kilkanaście płynnych lub półpłynnych stolców zawierających niestrawione resztki pokarmu, krew, śluz lub ropę.
Przebieg biegunki u noworodków może być różny. Objawami mogącymi sugerować rozwolnienie są między innymi:
częste oddawanie stolca,
płynna lub półpłynna konsystencja kału,
obecność w kupce krwi, śluzu lub ropy,
inny niż zazwyczaj zapach stolca,
wzdęty i bolący brzuszek,
osłabienie,
apatia na przemian z rozdrażnieniem,
dreszcze,
odwodnienie.
Rozwolnieniu u noworodka mogą towarzyszyć również wymioty, pojawiające się zwłaszcza w przebiegu biegunek wirusowych. Typowymi objawami występującymi w biegunkach bakteryjnych jest natomiast wysoka gorączka (sięgająca nawet do 40 stopni) i/lub ślady krwi w stolcu.
Choć pod względem anatomicznym przewód pokarmowy noworodka nie różni się znacząco od układu trawiennego dorosłego człowieka, w ciągu pierwszego roku życia wiele jego funkcji musi się jeszcze rozwinąć i udoskonalić. Z tego powodu u małych dzieci często występują zaburzenia czynnościowe układu pokarmowego. Statystyki pokazują, że niemal każde dziecko poniżej trzeciego roku życia chociaż raz zmaga się z ostrą biegunką (czyli taką trwającą zwykle poniżej 7 dni i nie dłużej niż 14 dni). Pojawienie się rozwolnienia u noworodka może mieć wiele przyczyn. Biegunka może być po pierwsze wywołana przez bakterie, wirusy lub grzyby. Najczęściej są za nią odpowiedzialne rotawirusy, norowirusy i adenowirusy. Mniej prawdopodobną przyczyną rozwolnienia mogą być bakterie (w szczególności pałeczki Salmonelli, E. cola i gronkowce) oraz pierwotniaki lub pasożyty (np. Cryptosporidium i Giardia). Po drugie, biegunka u noworodka może być spowodowana spożyciem niektórych pokarmów, np. nieświeżego mleka. Rozwolnienie może wystąpić w związku z alergią na określony składnik diety (np. białko mleka krowiego, laktozę lub gluten) oraz spożywanie przez matkę produktów ciężkostrawnych i wzdymających. Kolejną przyczyną biegunki u noworodka mogą być antybiotyki wyjaławiające naturalną mikroflorę bakteryjną jelit. Czasami biegunka pojawia się w okresie ząbkowania. Należy przy tym pamiętać, że rozwolnienie nie jest wywołane przez ząbkowanie, lecz spowodowane naturalnym spadkiem odporności maluszka na tym etapie rozwoju. Czas ząbkowania jest okresem, gdy zmniejsza się ilość przeciwciał otrzymanych przez dziecko od matki podczas ciąży. Biegunki pojawiają się także u niemowląt z mukowiscydozą, czyli chorobą genetyczną zaburzającą pracę układu oddechowego i pokarmowego.
Jak wspomnieliśmy, jedną z przyczyn biegunki u noworodka może być alergia lub nietolerancja pokarmowa. W związku z tym u dzieci karmionych piersią może wystąpić reakcja na niektóre składniki znajdujące się w mleku matki. Dlatego bardzo ważne jest, by kobieta stosowała odpowiednio zbilansowaną dietę, np. na czas karmienia zrezygnowała z mleka krowiego i jego przetworów. Aby zapobiec odwodnieniu dziecka z biegunką karmiąca powinna zadbać o właściwe nawodnienie swojego organizmu. Należy pić duże ilości niegazowanej wody mineralnej i herbatek ziołowych. Dodatkowo można też zastosować specjalne elektrolity dla dzieci.
