Domowe sposoby na zaparcia u dzieci

Układ pokarmowy małego dziecka jest jeszcze niedojrzały, dlatego nie zawsze funkcjonuje prawidłowo Stąd zaparcia, podobnie jak biegunka, są typowymi dolegliwościami wieku dziecięcego. Dopóki występują sporadycznie, nie ma powodu do większych obaw i wystarczy skoncentrować się na tym, by złagodzić objawy i ulżyć maluchowi. Podpowiadamy domowe sposoby na zaparcia, jakie powinien znać każdy rodzic.

Bezdzietni często podśmiewają się z rodziców, że ci „rozmawiają o kupach” swoich dzieci. Faktycznie temat nie należy może do gatunku tych, które należy poruszać podczas spotkań towarzyskich, jednak istotnie regularne wypróżnienia są u malucha bardzo ważne i świadczą o prawidłowym funkcjonowaniu organizmu. Także wygląd stolca jest istotny i może wiele powiedzieć o zdrowiu malucha. Należy jednak liczyć się z tym, że u małych dzieci układ pokarmowy nie jest jeszcze dojrzały, dlatego z pewnością nie unikniemy problemu biegunek czy zaparć.

Zaparcia u dzieci: czym są? 

O zaparciach inaczej nazywanych zatwardzeniem mówimy, gdy występują dłuższe niż normalnie przerwy między wypróżnieniami, dziecko ma trudności z wypróżnieniem, a stolec jest twardy i trudny do wydalenia. Należy przy tym pamiętać, że istotny jest tu indywidualny rytm wypróżnień u dziecka – nie wszystkie maluchy wypróżniają się codziennie, a im młodsze dziecko, tym schemat wydalania różni się od tego u dorosłych.

Na przykład zaparcia u niemowląt w pierwszym półroczu życia diagnozuje się, gdy stolec pojawia się mniej niż dwa razy na dobę, a przy tym jest twardy i zbity, a dziecko podczas wypróżnień płacze i pręży się, widać, że odczuwa dyskomfort. Jednak u niemowląt w drugim półroczu życia o zaparciach mówimy dopiero, gdy wypróżnienia są rzadsze niż dwa razy w tygodniu.

Skąd się biorą zaparcia u dzieci?

Zaparcia w większości przypadków wynikają z niedojrzałości układu pokarmowego malucha. Dlatego niemal nigdy nie występują u dzieci karmionych piersią – mleko matki jest idealnie dostosowane do możliwości układu trawienia niemowlęcia. Zdarzają się natomiast u dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym – czasami niezbędne jest przetestowanie kilku mieszankę, zanim trafimy na preparat odpowiedni dla naszego dziecka. Zaparcia często tez pojawiają się na etapie rozszerzania diety, bo spożywanie stałych pokarmów jest dla układu pokarmowego dziecka sporym wyzwaniem.

Odrębnym problemem są tak zwane zaparcia nawykowe, których tłem często są problemy emocjonalne, strach przed wypróżnieniem, obrzydzenie wobec czynności fizjologicznych, a nawet reakcja na stresujące bodźce w otoczeniu. Do zaparć może też dojść z powodu przedwczesnego i źle prowadzonego treningu czystości.

Co na zaparcia u dziecka?

W przypadku zaparć u dzieci sprawdza się znakomicie znana zasada, że lepiej zapobiegać, niż leczyć. Dlatego należy dużą wagę przywiązywać do właściwej diety malucha. Istotne jest, by nie rozszerzać diety przedwcześnie – przez pierwsze sześć miesięcy życia niemowlę powinno być karmione wyłącznie mlekiem matki lub mlekiem modyfikowanym, dietę rozszerzamy dopiero w drugim półroczu życia. Należy dbać o to, by w diecie dziecka znajdowało się sporo produktów o wysokiej zawartości błonnika, który stymuluje ruchy perystaltyczne jelit i ułatwia wypróżnianie. Błonnik znajdziemy między innymi w pełnoziarnistym pieczywie, kaszach, brązowym ryży czy warzywach.

Należy przy tym pamiętać, że są pokarmy o działaniu zatwardzającym i jeśli dziecko ma tendencję do zaparć, lepiej wyeliminować je z diety lub choćby ograniczyć. Do zatwardzających produktów zaliczamy: warzywa strączkowe, cebula, czosnek, banany, marchewka, biały ryż.

Należy też zwrócić uwagę, by dziecko przyjmowało odpowiednią ilość płynów. Dobre nawodnienie organizmu ułatwia utrzymanie właściwej konsystencji stolca, dzieci czemu dziecku łatwiej jest się wypróżnić.

W codziennej diecie dziecka powinny też znajdować się kiszonki oraz jogurty i kefir, czyli produkty będące naturalnymi probiotykami – dobrze rozwinięta flora bakteryjna w jelitach jest kluczowa dla prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego.

Jednocześnie należy pamiętać, że absolutnie nie wolno wywierać na dziecka presji związanej z czynnościami fizjologicznymi. Aby uniknąć kłopotów, warto uważnie obserwować malucha, by wychwycić moment, w którym będzie gotowy na odpieluchowanie. A w trakcie odpieluchowania nigdy nie zmuszajmy dziecka do przesiadywania na nocniku, nie wolno go też karać za „wpadki”, krzyczeć i zawstydzać.

Domowe sposoby na zaparcia u dzieci

Jeśli zaparcia występują sporadycznie, zwykle wystarczają domowe sposoby, by ułatwić dziecku wypróżnienie się. Jeśli maluch cierpi na zatwardzenie, sięgnijmy po śliwki – szczególnie te suszone świetnie działają. Możemy podać je w formie musu, po zblendowaniu, ale też dodać do porannej owsianki lub przygotować z nich kompot. Także rodzynki czy daktyle mogą pomóc. Dobre efekty osiągniemy też, podając kisiel z siemienia lnianego.

W krytycznej sytuacji zwiększmy też ilość płynów wypijanych przez dziecko. Jeśli zaparcia powtarzają się, warto wprowadzić zwyczaj rozpoczynania dnia od wypicia szklanki ciepłej wody – do smaku możemy dodać nieco cytryny i miodu.

Ulgę w zaparciach i bólu brzucha przyniosą też ciepłe kąpiele, delikatny masaż brzucha oraz ciepły okład, na przykład w formie termoforu. Uwaga: nie zaleca się metody stosowanej niegdyś, czyli stymulowania wypróżnienia poprzez wsunięcie palca do odbytu dziecka – wprawdzie może to doprowadzić o szybkiego wypróżnienia, jednak może przyczynić się do powstania mechanizmu, w którym dziecko nie będzie w stanie wypróżnić się samodzielnie, bez takiego zewnętrznego wsparcia.

Co na przeczyszczenie dla dziecka?

Należy pamiętać, że dziecku nie podajemy żadnych leków na przeczyszczenie bez kontroli z pediatrą! Samodzielnie możemy serwować jedynie wymienione wyżej naturalne produkty, takie jak kompot z suszonych śliwek. Dzieciom możemy także podawać napar z rumianku czy melisy – tego rodzaju herbatki łagodnie regulują pracę układu pokarmowego. Środek przeczyszczający dla dzieci możemy podawać dopiero, gdy zaleci to lekarz. Może mieć on postać czopków glicerolowych – forma ta sprawdza się szczególnie u młodszych dzieci. Preparaty na zaparcia u dzieci często występują też w formie saszetek do rozpuszczenia w wodzie. Często zawierają one makrogole, czyli substancje o działaniu przeczyszczającym.

W przypadku zaparć nawykowych doraźnie można podać zaordynowany przez lekarza środek wywołujący wypróżnienie, jednak długofalowo może być konieczna terapia prowadzona przez psychologa dziecięcego.