TInformacje na tej stronie są przeznaczone dla profesjonalistów posiadających wiedzę medyczną. Potwierdzam, że jestem uprawniony do zapoznania się z materiałami o charakterze naukowym zgodnie z przepisami prawa obowiązującymi w RP
Unfortunately, as you are not a health care professional we cannot provide you this information.
Upał, suche powietrze, gorączka, wymioty lub biegunka – to wszystko czynniki, które sprzyjają odwodnieniu organizmu. U dzieci stan odwodnienia następuje bardzo szybko i może być tragiczny w skutkach. Jak rozpoznać objawy odwodnienia u dziecka?
Objawy odwodnienia u dziecka to coś, co powinien umieć rozpoznać każdy rodzic. Dlaczego? Niedobór płynów w organizmie jest niebezpieczny dla każdego człowieka – bez wody jesteśmy w stanie przeżyć zaledwie kilka dni, podczas gdy brak jedzenia można wytrzymać przez znacznie dłuższy czas. Warto jednak wiedzieć, że odwodnienie u dziecka jest bardziej niebezpieczne niż u dorosłego. Dlaczego? Z kilku powodów. Po pierwsze nerki małego dziecka nie funkcjonują jeszcze w pełni dojrzałe, dlatego nie potrafią w odpowiednim momencie uruchomić systemu zagęszczania moczu – to naturalny mechanizm obronny, który ogranicza wydalanie wody z organizmu, przez co hamuje tempo odwadniania. Poza tym organizm małego dziecka ma wyższy procent wody w ogólnej masie ciała niż organizm człowieka dorosłego. W przypadku dorosłych, w zależności od płci oraz budowy ciała odsetek ten wynosi od 45 do 65. Natomiast u dzieci woda ustrojowa stanowi w zależności od wieku i budowy ciała od 60 do aż 80 procent ogólnej masy ciała. Dlatego też odwodnienie u dziecka postępuje zdecydowanie szybciej.
Oznaki odwodnienia u dziecka mogą być bardzo różne – niektóre z nich jednoznacznie wskazują na ten problem, inne należy traktować jako dodatkowe wskazówki. Pierwsze oznaki odwodnienia u dziecka to wzmożone pragnienie, suche usta, język i śluzówka. Odwodnione dziecko jest apatyczne, senne, może być też marudne i płaczliwe. Odwodnieniu często towarzyszy płacz suchy, bez łez. Dziecko rzadziej oddaje mocz, ma on ciemniejszy kolor niż zwykle. Dziecko może też skarżyć się na zawroty głowy, mieć trudności z mówieniem i płynnym poruszaniem się. U niemowląt objawem odwodnienia jest też zapadnięte ciemiączko, u starszych dzieci – zapadnięte oczy, dające efekt wyraźnie zaostrzonych rysów twarzy. Dziecko może też mieć przyspieszoną pracę serca. Jeśli chcemy sprawdzić, czy dziecko jest odwodnione, możemy wykonać prosty test: należy nacisnąć paznokieć dziecka tak, by doszło do zblednięcia skóry, co zwykle następuje po około pięciu sekundach. Następnie zwalniamy ucisk i sprawdźmy, po jakim czasie skóra odzyska kolor. U dziecka zdrowego i bez niedoboru płynów powinno to nastąpić w ciągu dwóch sekund. Jeśli zajmuje to więcej czasu mamy do czynienia z tak zwanym spowolnionym nawrotem kapilarnym, co wskazuje na odwodnienie organizmu.
Oznaką odwodnienia jest też spadek masy ciała – od tego, jaki procent masy ciała dziecko straciło zależy, czy lekarz zakwalifikuje odwodnienie u dziecka jako lekkie, umiarkowane czy ciężkie. Uwaga, w przypadku niemowląt i małych dzieci nie wolno lekceważyć nawet lekkiego odwodnienia.
Najczęściej odwodnienie u dziecka pojawia się jako konsekwencja infekcji układu trawiennego, a konkretnie – towarzyszących infekcji wymiotów i biegunki. To właśnie w trakcie biegunki i wymiotów organizm wytraca wodę w dużo większym tempie, niż dzieje się to u zdrowego dziecka. Także ocenie się związane z wysoką gorączką sprzyja utracie wody z organizmu. Do odwodnienia u dziecka może też dojść z powodu trudnych warunków zewnętrznych: gdy panują wysokie temperatury, a powietrze jest suche, organizm malucha potrzebuje dużo więcej płynów niż zazwyczaj. Problemem sprzyjającym odwodnieniu u dziecka może być też zaburzone odczuwanie pragnienia. Dlatego bardzo ważne jest, by opiekunowie czuwali nad tym, by dziecko piło właściwą ilość wody i regularnie uzupełniało płyny. Aby zapobiec odwodnieniu należy już od początku rozszerzania diety u niemowlęcia wyrabiać nawyk częstego picia niewielkich ilości wody – to najlepsza metoda, by utrzymać odpowiedni poziom płynów w organizmie.
W przypadku odwodnienia u dziecka hospitalizacja zdarza się częściej niż u osób dorosłych, którym łatwiej jest uzupełnić utracone płyny poprzez ich przyjmowanie doustne. Na konieczność hospitalizacji wskazują:
Wstrząs
Omdlenia, utrata przytomności
Odmowa przyjmowania płynów lub silny odruch wymiotny po każdej porcji płynów
Brak moczu przez co najmniej dziesięć godzin
Zawsze też przypadku wysokiej gorączki, silnej biegunki i wymiotów należy skonsultować się z pediatrą, który oceni, czy niezbędne jest skierowanie do szpitala, czy wystarczy leczenie i uzupełnianie płynów w domu.
