TInformacje na tej stronie są przeznaczone dla profesjonalistów posiadających wiedzę medyczną. Potwierdzam, że jestem uprawniony do zapoznania się z materiałami o charakterze naukowym zgodnie z przepisami prawa obowiązującymi w RP
Unfortunately, as you are not a health care professional we cannot provide you this information.
Biegunka u niemowląt zdarza się często, jednak zawsze budzi poważne obawy u rodziców. Nic w tym dziwnego – biegunka u tak małego dziecka jest niebezpieczna dla jego zdrowia, nawet jeśli jej przyczyna jest błaha.
Koncentracja świeżo upieczonych rodziców na kupie dziecka jest powodem licznych anegdot, jednak nie ma się z czego śmiać, bo wygląd kupy u niemowlęcia jest bardzo ważny – to wskaźnik dotyczący stanu zdrowia dziecka. W dodatku jeden z niewielu dostępnych rodzicom, bo tak małe dziecko nie potrafi przecież zasygnalizować dolegliwości, a płacz może mieć różne przyczyny, niekoniecznie związane z problemami zdrowotnymi.
Rodzie, szczególnie ci, którzy mają pierwsze dziecko, często czują się jednak mocno zdezorientowani. Zadają sobie liczne pytania: jak rozpoznać biegunkę u noworodka karmionego piersią? Jak wygląda biegunka u niemowlaka karmionego mlekiem modyfikowanym? Czy zmiana koloru kupy to zawsze symptom choroby?
Zacznijmy więc od tego, jak powinna wyglądać kupa zdrowego niemowlęcia, a kiedy mówimy o nieprawidłowościach i biegunce u niemowlaka.
1-2 doba życia to czas tzw. smółki – kupa jest czarna i lepka, istotnie przypomina smołę
3-4 doba życia to czas kupy przejściowej, nieco jaśniejszej, ale nadal lepkiej i o zielonkawym odcieniu. Ważne, by kupa pojawiała się co najmniej trzy razy dziennie
Do 6 tygodnia życia dziecko powinno wypróżniać się co najmniej trzy razy na dobę, nawet w niewielkich ilościach. Kupa jest dość rzadka o żółto – brązowym kolorze. Uwaga: mniejsza liczba wypróżnień może świadczyć o nieprawidłowościach związanych z karmieniem piersią i zalecana jest konsultacja z poradnią laktacyjną, by skontrolować sposób przystawiania dziecka i to, czy maluch prawidłowo ssie.
Od 6 tygodnia życia schemat wyróżnienia zmienia się, co często niepokoi rodziców, bo maluch może nie robić kupy nawet przez 10 dni! Są też dzieci, które nadal wyróżniają się codziennie. Kupa powinna nadal mieć papkowatą konsystencję i żółtawy odcień. Bardziej wodnista i rzadsza jest kupa dzieci karmionych piersią.
Jaki wygląd kupy powinien nas zaniepokoić? Kiedy w przypadku tak małych dzieci mówimy o biegunce, jeśli wodnistość i elementy śluzu w przypadku kupy maluszka są czymś normalnym? Jakie są powody takich problemów?
W przypadku noworodków i niemowląt sposób karmienia jest bardzo ważny, bo wpływa na schemat wyróżnień oraz wygląd stolca. Biegunka u noworodka karmionego piersią zwykle objawia się przede wszystkim większą liczbą wypróżnień niż zwykle – tutaj ocena zależy od obserwacji rodziców, ale przyjmuje się, że powyżej 10 wypróżnień na dobę to już powód do niepokoju. Szczególnie gdy większej liczbie wypróżnień towarzyszy podwyższona temperatura, brzuszek jest wzdęty i napina się, a dziecko jest płaczliwe. Pamiętajmy, że kupa noworodka jest rzadka, jeśli jednak robi się wodnista, a dodatkowo pojawia się w niej krew lub woda, należy pilnie skonsultować się z pediatrą – biegunka u noworodka jest bardzo niebezpieczna, bo może doprowadzić do odwodnienia organizmu. Ważny wskaźnikiem jest też zapach – w przypadku noworodka karmionego piersią stolec jest niemal bezzapachowy, więc gdy kupa ma ostry, nieprzyjemny zapach mamy do czynienia z biegunką.
Biegunka u niemowlaka karmionego piersią: najczęstsze przyczyny
Alergia pokarmowa
Nietolerancja pokarmowa
Zakażenie pasożytami
Infekcja wirusowa
Infekcja bakteryjna
Ząbkowanie
Uwaga: obecne zalecenia nie obejmują tzw. diety matki karmiącej, to znaczy, że „domyślnie” młoda mama może jeść wszystko. I u wielu dzieci nie powoduje to żadnych dolegliwości, zdarzają się jednak problemy z alergią czy nietolerancją pokarmową i wówczas może być konieczna dieta eliminacyjna, jednak powinno to być skonsultowane z lekarzem. Biegunka u dziecka karmionego piersią na etapie rozszerzania diety, jeśli wystąpi po podaniu nowego produktu, także może sygnalizować alergię. Należy wówczas odczekać i ponownie za jakiś czas podać ten produkt, by zaobserwować, czy problemy znów wystąpią.
Jeśli chodzi o infekcje wirusowe to zwykle są one powodowane przez rotawirusy. Tzw. grypa żołądkowa jest dla niemowlęcia bardzo niebezpieczna. Szczególnie narażone są na nią dzieci posiadające starsze rodzeństwo uczęszczające do placówek edukacyjnych. Najlepszą metodą, by uchronić dziecko przez zachorowaniem, jest szczepienie na rotawirusy wykonywane w pierwszych tygodniach życia. Szczepionka ta nie jest refundowana, ale warto w nią zainwestować, bo jej skuteczność jest bardzo wysoka.
Wiemy już, jak wygląda biegunka u niemowlaka karmionego piersią. Czym charakteryzuje się natomiast biegunka u niemowlaka karmionego mlekiem modyfikowanym? Zacznijmy od tego, że u dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym stolec dużo szybciej ma dość stałą konsystencję, dzieci też rzadziej się wypróżniają. O ile w przypadku karmienia piersią siedem wypróżnień w ciągu doby to norma dla wielu dzieci, o tyle dzieci karmione mieszankami zastępczymi zwykle wypróżniają się nie częściej niż trzy razy dziennie. Dlatego zwiększona liczba wypróżnień sygnalizuje biegunkę. Także zmiana konsystencji stolca na bardziej płynny lub pienisty oznacza, że maluch ma problemy z brzuszkiem. W praktyce oznacza to, że stolec, jaki uznajemy za normę u dziecka karmionego piersią (dość rzadki, częste wypróżnienia, do dziesięciu na dobę) u dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym uważamy już za biegunkę. Warto pamiętać o tych różnicach, by prawidłowo interpretować objawy pojawiające się u niemowlęcia
W przypadku niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym (lub w sposób mieszany, to znaczy zarówno mlekiem matki jak i mieszankami zastępczymi) poza przyczynami identycznymi jak wyżej wymienione dotyczące dzieci karmionych piersią, pojawia się jeszcze jedna: alergia lub nietolerancja konkretnej mieszanki podawanej dziecku. Oznacza to, że konieczne może być wypróbowanie nawet kilku różnych rodzajów mleka modyfikowanego, zanim znajdziemy to, które jest dobrze tolerowane przez naszego malucha. Biegunka pojawiająca się po wprowadzeniu nowej mieszanki, jeśli nie towarzyszą jej dodatkowe objawy takie jak gorączka, prawdopodobnie jest spowodowana ta właśnie przyczyną.
W przypadku małych dzieci najważniejsze jest, by nie dopuścić do odwodnienia, bo jest ono bardzo niebezpieczne. Gdy biegunka ma ostrą postać i jest połączona z wymiotami, konieczna może być hospitalizacja, by w szpitalu skorzystać z kroplówki uzupełniającej utracone płyny. Jeśli nie ma takiej potrzeby, dziecko trzeba po prostu jak najczęściej przystawiać do piersi – mleko na początku jest bardziej wodniste i idealnie nadaje się do nawadniania dziecka. Co ważne, ssanie działa na malucha uspokajająco, a dziecko w chorobie często jest marudne i niespokojne. Uwaga: obecnie obowiązujące zalecenia WHO mówią, że do końca szóstego miesiąca życia dzieci powinny być karmione wyłącznie mlekiem, oznacza to, że nie podajemy im do picia innych płynów, nie dopajamy wodą ani herbatkami. Mleko mamy jest wystarczająco odżywcze.
Jeśli jednak mamy do czynienia z biegunką u dziecka karmionego piersią i mającego ponad sześć miesięcy, możemy też podawać mu wodę, najlepiej wzbogaconą o elektrolity. Nadal też karmimy malucha na żądanie, często przystawiając do piersi.
Karmienie piersią a biegunka u dziecka to kolejne zagadnienie, które budzi ciekawość mam. Obecnie wielu pediatrów podkreśla, że karmienie piersią wedle zaleceń, to znaczy wyłącznie mlekiem matki przez sześć miesięcy, a następnie podawanie stałych posiłków i kontynuacja karmienia piersią do drugiego roku życia lub dużej to najlepszy sposób, by poprawić odporność dziecka. Pediatrzy i dietetycy dziecięcy podkreślają, że mleko matki jest lekkostrawne i dobrze przyswajalne, co może mieć niebagatelny wpływ na rzadsze występowanie biegunki u dziecka w wieku niemowlęcym i późniejszym.
W przypadku dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym także obowiązuje zasada rozszerzania diety po szóstym miesiącu życia, a więc nie dopajamy ich wcześniej, karmimy je według normalnego schematu żywienia. W przypadku dzieci będących już na etapie rozszerzania diety także możemy podawać wodę wzbogaconą o elektrolity lub słabe herbatki.
Bez względu na to, w jaki sposób karmimy nasze niemowlę, w czasie biegunki możemy sięgnąć po dedykowane dla dzieci probiotyki, które wzmacniają mikroflorę układu pokarmowego. Warto pamiętać, że w aptekach znajdziemy tez probiotyki, które można podawać już od pierwszych dni życia – wzmacniają one niedojrzały jeszcze układ pokarmowy malucha i poprawiają odporność dziecka.
