TInformacje na tej stronie są przeznaczone dla profesjonalistów posiadających wiedzę medyczną. Potwierdzam, że jestem uprawniony do zapoznania się z materiałami o charakterze naukowym zgodnie z przepisami prawa obowiązującymi w RP
Unfortunately, as you are not a health care professional we cannot provide you this information.
W przewodzie pokarmowym człowieka żyją miliardy bakterii. Wśród nich znajdują się zarówno te o działaniu dobroczynnym, jak i te potencjalnie szkodliwe. Kolonizacja układu trawiennego rozpoczyna się już w momencie narodzin. Powszechnie występującym gatunkiem bakterii jest Helicobacter pylori, mogący atakować i osłabiać błonę śluzową żołądka i dwunastnicy. Szacuje się, że jego nosicielami jest około 60% osób dorosłych. Do zakażenia najczęściej dochodzi we wczesnym dzieciństwie, a infekcja może utrzymywać się przez całe życie. Jak rozpoznaje się infekcję H. pylori? Jakie badania pozwalają wykryć obecność patogenu w organizmie? Dowiesz się tego z naszego artykułu.
Helicobacter pylori jest bakterią opisaną stosunkowo niedawno. Po raz pierwszy wyizolowali ją w roku 1983 dwaj australijscy naukowcy, Barry Marshall i Robin Warren, którzy za swoje osiągnięcia w dziedzinie medycyny zostali uhonorowani Nagrodą Nobla. Badacze udowodnili, że gatunek H. pylori jest odpowiedzialny za pojawianie się przewlekłych stanów zapalnych żołądka oraz wrzodów żołądka i dwunastnicy. Dzięki temu odkryciu w niedługim czasie udało się opracować skuteczne metody leczenia infekcji Helicobacter pylori za pomocą powszechnie dostępnych antybiotyków.
Bakterie z gatunku Helicobacter pylori to Gram-ujemne pałeczki o spiralnym kształcie. Po wniknięciu do organizmu człowieka osiedlają się na powierzchni nabłonka w żołądku. Pałeczki H. pylori posiadają 4-6 witek, dzięki czemu z łatwością poruszają się w warstwie śluzu. Mikroorganizm z łatwością potrafi przetrwać w kwaśnym środowisku przewodu pokarmowego. W dużej mierze jest to związane z wysoką aktywnością ureazy, enzymu rozkładającego mocznik z soku żołądkowego na amoniak i dwutlenek węgla. Zakażenie Helicobacter pylori jest jedną z przyczyn rozwoju groźnych chorób przewodu pokarmowego, przede wszystkim owrzodzeń żołądka i dwunastnicy, raka żołądka oraz chłoniaka typu MALT. U niewielkiej ilości pacjentów infekcja H. pylori może stać się również przyczyną schorzeń spoza układu trawiennego, m.in. chorób płuc, astmy, udaru mózgu, choroby Parkinsona czy autoimmunologicznego zaburzenia tarczycy. Na szczęście taki problem dotyczy jedynie znikomej liczby osób zainfekowanych.
Do zakażenia H. pylori dochodzi zazwyczaj w młodszym wieku. Takie infekcje są bardzo powszechne: szacuje się, że mogą dotyczyć ponad połowy ludności na całym świecie. Największe ryzyko zarażenia występuje w krajach o niskim statusie socjoekonomicznym, przede wszystkim w grupach państw rozwijających się. Odsetek zakażonych zwiększa się wraz z wiekiem, co jest wynikiem gorszych warunków życia w okresie dzieciństwa w minionych latach. Istotnym czynnikiem ryzyka bywa niedożywienie organizmu oraz silne niedobory witamin. Do transmisji patogenu może dojść przez wodę, ślinę lub kał, w których są obecne pałeczki H. pylori lub ich formy spoczynkowe (przetrwalniki). Drogi zakażenia nie są do końca poznane, jednak uważa się, że bakteria przenosi się podczas bezpośredniego kontaktu z nosicielem. Struktury przetrwalnikowe patogenu mogą ponadto przebywać w wodzie. W większości przypadków zakażenie Helicobacter pylori nie daje żadnych objawów. U około 20% zainfekowanych mogą pojawiać się dolegliwości przypominające symptomy zatrucia pokarmowego: bóle brzucha, nudności, wymioty, brak apetytu, zgaga, odbijanie, wzdęcia, utrata wagi, niestrawność i ogólne złe samopoczucie.
Ponieważ zakażenie Helicobacter pylori w większości przypadków nie daje specyficznych objawów, w celu potwierdzenia obecności patogenu wykonuje się specjalne badania diagnostyczne. Pozwalają one nie tylko stwierdzić występowanie drobnoustroju w organizmie, lecz także oszacować ryzyko zachorowania na wymienione wcześniej schorzenia. Testy na infekcję H. pylori mogą być wykonane metodą inwazyjną lub nieinwazyjną. Badanie inwazyjne polega na pobraniu wycinka błony śluzowej żołądka w trakcie gastroskopii. Pobrany materiał biologiczny jest następnie przekazywany do laboratorium w celu wykonania badania histopatologicznego. Na podstawie obserwacji fragmentu tkanki pod mikroskopem lekarz jest w stanie stwierdzić, czy w organizmie obecne są zmiany chorobowe. Poza oceną materiału w powiększeniu przeprowadza się także test na obecność ureazy. Jeżeli chodzi o nieinwazyjne metody diagnozowania infekcji Helicobacter pylori, należy tu wspomnieć o badaniach z krwi, z kału oraz o testach oddechowych.
Podstawowym badaniem na potwierdzenie infekcji Helicobacter pylori jest diagnostyka serologiczna. Polega ona na stwierdzeniu obecności lub braku przeciwciał IgG (anty-H.pylori) wytwarzanych przez układ odpornościowy w odpowiedzi na dany czynnik patogenny lub do określenia ich stężenia. Pierwszy rodzaj testy nazywany jest badaniem jakościowym, drugi zaś – ilościowym. Testy serologiczne na nosicielstwo Helicobacter pylori wykonuje się z krwi. Takie badanie jest zalecane przede wszystkim pacjentom skarżącym się na nawracające bóle w podbrzuszu, nudności, częste wymioty i zgagę. Testy z krwi są wskazane również u osób, które wykazują oporność przy prawidłowym leczeniu wrzodów żołądka i dwunastnicy oraz u chorych z nawracającymi owrzodzeniami. Należy też zaznaczyć, że testy z krwi pozwalają jedynie stwierdzić kontakt organizmu z bakterią, a nie wskazać aktywny proces zapalny. W tym celu należy przeprowadzić badanie z kału lub test oddechowy.
W niektórych przypadkach wynik badania Helicobacter pylori we krwi może być fałszywie dodatni. Jest to możliwe dlatego, że przeciwciała IgG zanikają w organizmie w bardzo wolnym tempie. Z tego powodu badania serologiczne są zalecane jedynie w przypadku diagnozowania zakażeń pierwotnych, nie zaś u pacjentów w trakcie leczenia takiej infekcji.
