Biegunka u niemowlaka - co podać?

Narodziny dziecka to radosna nowina dla całej rodziny. Od tej pory życie świeżo upieczonych mamy i taty już nigdy nie będzie takie samo. Pierwsze miesiące z niemowlakiem są pięknym, lecz wymagającym okresem. W tym czasie maleństwo rozwija się bardzo szybko. Jednym z najważniejszych wyznaczników kondycji niemowlęcia jest jego kupka. Z jego koloru, konsystencji, zapachu i częstotliwości wypróżnień można dowiedzieć się wiele o zdrowiu dziecka. Częstą przypadłością okresu niemowlęcego są biegunki. Co zrobić, gdy w pieluszce naszej pociechy pojawia się wodnisty, luźny stolec? Jakie są najskuteczniejsze metody na rozwolnienie u niemowlaka? I wreszcie: kiedy potrzebna jest interwencja lekarza?

Biegunka u niemowlaka – przyczyny

Mówi się, że biegunka niemowlęca jest jedną z tych przypadłości, które po prostu trzeba przejść. Statystyki pokazują, że praktycznie każde dziecko poniżej trzeciego roku życia choć raz ma rozwolnienie. Pomimo tego, że biegunka może być bardzo groźna (doprowadzając np. do odwodnienia), to z drugiej strony jest też naturalną i potrzebną reakcją organizmu na substancje toksyczne. Biegunki u niemowląt mogą być spowodowane rozmaitymi czynnikami. Można wśród nich wymienić:

• alergie lub nietolerancje pokarmowe,

• zatrucia pokarmowe (podawanie posiłków nieświeżych lub źle przechowywanych),

• zakażenia bakteryjne przewodu trawiennego (czerwonka, salmonelloza, szigeloza, lambioza)

• infekcje wirusowe (szczególnie rotawirusowe).

Niekiedy biegunka u niemowląt może pojawiać się w przebiegu innych schorzeń niż dolegliwości układu pokarmowego. Rozwolnienie może wystąpić np. przy zapaleniu ucha środkowego i ostrym zapaleniu dróg moczowych. Kupki o rzadkiej konsystencji mogą pojawić się także w okresie ząbkowania – należy jednak wiedzieć, że ząbkowanie nie jest bezpośrednią przyczyną rozwolnienia. Biegunki na tym etapie rozwoju zdarzają się w wyniku naturalnego obniżenia odporności wynikającego ze spadku poziomu przeciwciał otrzymanych od matki w czasie ciąży.

Biegunka u niemowlaka – objawy

W jaki sposób rozpoznać biegunkę u niemowlaka? W zależności od tego, czy dziecko jest karmione piersią czy butelką symptomy rozwolnienia będą nieco różne. U niemowlęcia karmionego naturalnie (które zazwyczaj robi kupkę częściej niż dziecko jedzące mieszankę mleczną) mamy z nią do czynienia wtedy, gdy częstotliwość wypróżniania zwiększa się jeszcze bardziej, a stolec jest płynny lub półpłynny. Czasami w kupce można zauważyć domieszkę śluzu, krwi lub ropy. Natomiast u niemowląt karmionych sztucznie na rozwolnienie wskazuje oddanie przez dziecko kilku lub kilkunastu wodnistych stolców w ciągu 12 godzin. Problemy z układem trawiennym mogą się objawiać również innymi symptomami, m.in. podwyższoną temperaturą ciała (tak dzieje się zazwyczaj gdy przyczyną są zakażenia wirusowe lub bakteryjne), apatią na przemian z rozdrażnieniem, brakiem apetytu i ogólnym osłabieniem organizmu.

Co na biegunkę u niemowlaka – domowe sposoby

Najważniejsze co musimy zrobić podczas biegunki u niemowlaka to nie dopuścić do jego odwodnienia. Ponieważ w trakcie rozwolnienia malec oddaje wodniste, niemal całkowicie płynne stolce, jego organizm traci sporo wody. Stan, z którym zawartość wody spada poniżej wartości niezbędnej to prawidłowego funkcjonowania jest szczególnie niebezpieczny właśnie u niemowląt i małych dzieci. Odwodnieniu może towarzyszyć zaburzenie równowagi elektrolitowej. Elektrolity są wodnymi roztworami soli znajdującymi się w płynach ustrojowych, odpowiedzialnymi za właściwy przebieg procesów fizjologicznych. Ich najważniejszą funkcją jest odżywienie i natlenienie komórek organizmu, a niedobór może prowadzić do groźnych powikłań. Aby nie dopuścić do odwodnienia i zachwiania równowagi elektrolitowej należy zapisywać, ile płynów malec przyjmuje, a ile traci, by lekarz mógł na tej podstawie przepisać mu odpowiednią ilość dodatkowych płynów elektrolitowych. Są to specjalne preparaty, które bardzo dobrze wchłaniają się w jelitach. Jeśli niemowlę jest karmione naturalnie, należy go jak najczęściej przystawiać do piersi. Natomiast jeżeli dziecko je z butelki, należy je dopajać przegotowaną, schłodzoną wodą. Niemowlę z biegunką trzeba otoczyć szczególną troską. W tym trudnym czasie zostajemy z nim w domu. Spacer nie będzie dobrym pomysłem nie tylko dlatego, że trudno wtedy o zmianę pieluszki, lecz także ze względu na konieczność zapewnienie maleństwu spokoju i ograniczenia bodźców zewnętrznych. Aby nie dopuścić do odparzenia podrażnionej pupy, pieluszki dziecka z biegunką należy zmieniać często. Skórę najlepiej przemyć ciepłą wodą, dokładnie osuszyć i nasmarować kremem zapobiegającym odparzeniom. Pamiętajmy, by po każdej zmianie zabrudzonej pieluchy dokładnie umyć ręce. W trakcie biegunki nie ma potrzeby zmieniania diety maluszka (chyba że lekarz zaleci inaczej). Białko zawarte w mleku ma naturalne właściwości regeneracyjne dla podrażnionej błony śluzowej jelit. Podawane porcje powinny być jednak mniejsze niż dotychczas, za to częstotliwość karmienia powinna być większa. Starszym niemowlakom można ugotować zupkę marchwiową (o ile maluszek zna już smak tego warzywa). Przepis na marchwiankę bez problemu znajdziemy w Internecie, możemy kupić także gotową zupę w sklepie. Pamiętajmy, że jeśli malec nie ma apetytu (co jest częstym objawem przy rozwolnieniu), nie należy do zmuszać do jedzenia.

Biegunka u niemowlęcia – kiedy iść do lekarza?

Rozwolnienie może być czasami objawem poważniejszych dolegliwości. I choć biegunkę mogą rozpoznać sami rodzice, właściwą diagnozę może postawić jedynie lekarz pediatra. Do specjalisty należy koniecznie udać się z dzieckiem poniżej szóstego miesiąca życia. W przypadku starszych dzieci można próbować wyleczyć ją samemu, jednak dla pewności najlepiej skonsultować się z pediatrą. Ze starszym niemowlakiem do lekarza trzeba bezwzględnie pojechać wtedy, gdy w kale pojawi się domieszka krwi i kiedy dziecko gorączkuje. Natychmiastowej konsultacji lekarskiej wymagają również objawy odwodnienia (suche wargi i język, zwolniona reakcja na bodźce zewnętrzne, wymioty, wzdęty brzuszek, brak apetytu, zmniejszone napięcie skóry, rzadkie oddawanie moczu, osłabienie, apatia, „płacz bez łez”) oraz nasilenie dolegliwości.